موقعيت جغرافيايي- خراسان جنوبی
استان خراسان جنوبى، با مساحتى معادل ۹۰۰۰۰ كيلومترمربع در شرق ايران قرار دارد. اين استان از شمال به خراسان رضوى، از شرق به كشور افغانستان، از جنوب شرقى به استان سيستان و بلوچستان، از جنوب غربى به استان كرمان و از غرب به استان يزد محدود ميباشد. خراسان جنوبى 4 شهرستان دارد كه عبارتند از: بيرجند، قاينات، سربيشه و نهبندان. براساس آخرين آمار (1375) جمعيت اين استان ۶۰۰۰۰۰نفر برآورد شده است.
آب و هوا – خراسان جنوبی
استان خراسان جنوبى،ناحيهاى خشك و گرم است،كه از نظر موقعيت طبيعى به دو منطقه كوهستانى و دشتى تقسيم مىشود. مناطق كوهستانى عمدتاً در شمال وشمال شرقى آن قرار دارند، و مناطق دشتى و هموار آن در قسمتهاى جنوب، غرب و جنوبشرقى قرار گرفتهاند. استان خراسان جنوبى جزو ناحيه گرم و خشك محسوب مىشود و بيشتر نواحى آن اقليمى خشك دارد و تنها نواحى كوهستانى آن از آب و هواى معتدل برخوردار است. آب و هواى استان را مىتوان به شرح زيرتقسيم بندى نمود:آب و هواى نيمه بيابانى معتدل، كه مناطق شمالى و شمال شرقى استان رادر برمى گيرد. آب وهواى گرم و خشك بيابانى، كه مناطق جنوب و غرب استان را در برمىگيرد.بيشترين درجه حرارت استان در تابستانها 40 درجه سانتىگراد بالاى صفر و كمترين آن در زمستانها 10 درجه زير صفر است. متوسط بارندگى استان نيز در حدود 200 ميليمتر در سال است.
تاريخ و فرهنگ- خراسان جنوبی
خراسان جنوبى در گذشته بخشى از سرزمين قهستان (معرب كوهستان) بود.قهستان در گذشته به ولايات جنوب خراسان اطلاق مىشد، كه از شمال شرق تا هرات و از غرب و جنوب تا كويرلوت و سيستان امتداد داشت و مركز آن «قاين» بود.در روايات اساطيرى بناى قهستان را به سام ابن نريمان نسبت دادهاند و آن را بخشى از قلمرو فريدون پيشدادى مىدانند. در اين منطقه روستاهايى با نامهاى سلمآباد، فريدون، گيو و... وجود دارند كه مؤيد اين روايات هستند.براساس كتيبههاى به جا مانده از دوره هخامنشى و به گفته بعضى از مورخان يونانى، قهستان سكونت گاه قوم ساگارت، از اقوام آريايى بود. هرودوت مورخ يونانى مىنويسد: آنها در رديف اقوام شرقى هستند و از سكنه ساتراپ چهاردهم هخامنشيان به شمار مىروند.از اواخر قرن پنجم هجرى قهستان به يكى از مراكز مهم فعاليت فرقه اسماعيليه به رهبرى حسن صباح تبديل شد. زيرا از آنجايى كه اين ناحيه از موقعيت مناسب اقليمى و طبيعى برخوردار نبود و مورد بىتوجهى حكومتهاى مركزى بود، براى فعاليتهاى فرقه اسماعيليه داراى شرايط مساعدى بود. لذا، بعد از منطقه الموت، قهستان به مهمترين مركز فعاليت اسماعيليان تبديل شد، كه قلمروى در حدود ترشيز (كاشمر) تا نه (نهبندان) را دربرمىگرفت.صفويان،كه به امر تجارت اهميت زيادى مىدادند،باعث رونق و گسترش تجارت در اين منطقه شدند و همچنين امنيت نسبتاً پايدارى در آن حوالى ايجاد كردند.در آن زمان بيرجند،كه قصبهاى بيش نبود به عنوان حاكم نشين قاينات برگزيده شد و خاندان اميريه علم كه خود را به حازم بن خزيمه منتسب مىكردند،در رأس آن قرار گرفتند و بعدها در كليه تحولات صفحات شرقى و جنوب شرقى ايران نقش فعالى را ايفا نمودند.خراسان جنوبى تا 1383، بخشى از استان پهناور خراسان بود، ولى در اين سال براساس تقسيمات جديد كشورى، از آن منفك شد و خود مستقلاً به استان مجزايى تبديل گرديد.
