بوسنی و هرزگوین (به بوسنیایی (خط لاتین): Bosna i Hercegovina، به صربی (خط سیریلیک): Босна и Херцеговина) کشوری است در جنوب شرقی اروپا. پایتخت آن سارایوو است.
تاریخ بوسنی و هرزگوین:
جنگ جهانی اول در پایتخت بوسنی و هرزگووین (سارایوو) و با ترور آرشیدوک فرانتس فردیناند ولیعهد اتریش آغاز شده بود.
پس از پایان جنگ جهانی دوم و ایجاد جمهوری سوسیالیستی یوگسلاوی، بوسنی با نام جمهوری سوسیالیستی بوسنی و هرزگوین یکی از جمهوریهای یوگسلاوی سوسیالیستی بود. پس از فروپاشی یوگسلاوی، جمهوری بوسنی و هرزگوین، در پی همهپرسی استقلال انجامگرفته در سال ۱۹۹۲، اعلام موجودیت کرد. این اتفاق، آغازگر جنگهای بوسنی بود. همهپرسی استقلال، توسط صربهای بوسنی تحریم شده بود و با مشارکت ۶۷٪ مردم، ۹۸٪ رأیدهندگان به استقلال بوسنی و هرزگوین رأی دادند.
صربهای بوسنی، که از جانب صربستان و مونتهنگروی همسایه حمایت میشدند، جمهوری صرب بوسنی را تشکیل داده و به قصد تجزیه جمهوری در طول خطوط قومیتی و پیوند دادن نواحی صربنشین برای تشکیل «صربستان بزرگ»، به مقاومت مسلحانه پرداختند. همچنین کرواتهای بوسنی با حمایت کرواسی، جمهوری کروات بوسنی و هرزگوین را تشکیل دادند.
در مارس ۱۹۹۴، در پی موافقتنامه واشینگتن، جمهوری کروات بوسنی و هرزگوین و جمهوری بوسنی و هرزگوین با هم ادغام شده و فدراسیون بوسنی و هرزگوین را ایجاد کردند. بر طبق این موافقتنامه، بوسنیاییها و کرواتها تعداد دستههای رزمنده را در بوسنی و هرزگوین از سه به دو تقلیل دادند.
در ۲۱ نوامبر ۱۹۹۵ گروههای درگیر جنگ، موافقتنامهٔ صلح دیتون را امضا کردند که جنگ سه ساله داخلی بین قومیتی را متوقف کرد (توافقنامه نهایی در ۱۴ دسامبر ۱۹۹۵ در پاریس امضا شد).
توافق صلح دیتون مرزهای بینالمللی بوسنی و هرزگوین را ابقا کرد و یک دولت مشترک چند قومیتی دموکراتیک ایجاد کرد که با هدایت سیاست خارجی، دیپلماتیک و مالی تقویت میشد.
همچنین لایه دومی از حکومت، تشکیل شده از دو بخش تقریباً مساوی از لحاظ اندازه، درنظر گرفته شد: فدراسیون بوسنیایی/کروات بوسنی و هرزگوین و جمهوری صربی بوسنی تحت رهبری صربها (RS). دولتهای فدراسیون و RS با سرکشی به اکثر اعمال دولت تقویت شدند. دفتر نمایندگان عالی رتبه (OHR) برای نظارت بر اجرای جنبههای مدنی موافقتنامه تأسیس شد.
در ۱۹۹۵-۱۹۹۶، یک نیروی ۶۰٫۰۰۰ نفری حافظ صلح به رهبری ناتو (IFOR) برای اعمال و نظارت بر اجرای جنبههای نظامی موافقتنامه در بوسنی خدمت میکردند.
نیروی حافظ صلح ناتو با یک نیروی کوچکتر ایجاد پایداری به رهبری ناتو (SFOR) جایگزین شد که مأموریت آن ممانعت از تجدید دشمنیها بود.
نیروهای حافظ صلح اتحادیه اروپا (EUFOR) در دسامبر ۲۰۰۴ جایگزین نیروی ایجاد پایداری ناتو شد؛ مأموریت آنها حفظ صلح و پایداری در سرتاسر کشور است. نیروی حافظ صلح اتحادیه اروپا قرار است از آغاز سال ۲۰۰۷ مأموریت خود را به پایان رساند.»
جغرافیای بوسنی و هرزگوین:
کشور بوسنی و هرزگوین به لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرق اروپا و در شبه جزیره بالکان قرار گرفتهاست و با کشورهای کرواسی، صربستان و مونته نگرو مرز مشترک دارد. این کشور از دو ناحیهٔ بوسنی (در شمال) و هرزگوین (در جنوب) تشکیل شدهاست.
اقتصاد بوسنی و هرزگوین:
تولید ناخالص داخلی این کشور ۲۹٫۸۹ میلیارد دلار است که در سال گذشته میلادی رشدی ۵٫۵ درصدی داشته است.
یک میلیون و ۲۶ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل میدهند و نرخ بیکاری در آن ۴۵٫۵ درصد است. (آمارهای سال ۲۰۰۴ میلادی)
یک چهارم جمعیت این کشور زیر خط فقر زندگی میکنند و نرخ تورم در آن در سال ۲۰۰۱ میلادی ۲۶٫۲ درصد بود.
صادرات این کشور شامل فلزات، البسه و چوب است که به کشورهای کرواسی (۱۹٫۶ درصد)، اسلوونی (۱۶٫۷ درصد)، ایتالیا (۱۵٫۴ درصد)، آلمان (۱۲٫۳ درصد)، اتریش (۸٫۷ درصد) و مجارستان (۵٫۳ درصد) صادر میشود.
واردات این کشور شامل ماشینآلات و تجهیزات، مواد شیمیایی، سوخت و مواد غذایی است که از کشورهای کرواسی (۲۴ درصد)، آلمان (۱۴٫۵ درصد)، اسلوونی (۱۳٫۲ درصد)، ایتالیا (۱۰ درصد)، اتریش (۵٫۹ درصد) و مجارستان (۵٫۲ درصد) وارد میشود.
مردم بوسنی و هرزگوین:
جمعیت این کشور ۳٬۹۸۱٬۲۳۹ نفر است که میانگین سنی آنها ۳۸٫۹ سال است. امید به زندگی در بدو تولد برای زنان ۸۲٫۰۳ سال و برای مردان ۷۴٫۵۷ سال است. کمتر از ۰٫۱ درصد از مردم آن به بیماری ایدز مبتلا هستند.
۴۸ درصد از مردم این کشور بوسنیایی ، ۳۷ درصد صرب و ۱۴ درصد کروات هستند که از این میان ۴۰ درصد از آنها مسلمان ، ۳۱ درصد ارتودوکس و ۱۵ درصد آنها کاتولیک هستند.
زبانهای رایج در این کشور بوسنیایی، کرواسی و صربی است.
مذهبِ مردمِ بوسنی هرزگووین اسلام (سنی) و مسیحیت (ارتدوکس و کاتولیک) میباشند. بوسنیایی نیز زبان آنان است.
