هشترود (سراسکند/آذران) یکی از شهرهای جنوبی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان هشترود است. این شهر در بین مختصات جغرافیایی ۳۶ درجه و ۴۵ دقیقه و ۳۷ درجه و ۲۴ دقیقهٔ عرض شمالی و ۴۶ درجه و ۲۵ دقیقه و ۴۷ درجه و ۲۴ دقیقهٔ طول شرقی واقع شده و بهطور متوسط ۱۱۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. هشترود در ۱۰۱ کیلومتری غرب میانه و ۱۱۴ کیلومتری جنوب شرق تبریز واقع شده و مساحت آن ۶٫۲۴ کیلومتر مربع میباشد.
جمعیت این شهر برپایهٔ سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ خورشیدی، بالغ بر ۱۸٬۴۱۳ نفر برآورد شدهاست که از این جهت، سیزدهمین شهر آذربایجان شرقی محسوب میشود. برطبق همین آمار، از مجموع جمعیت شهر هشترود ۹٬۳۳۷ نفر مرد و ۹٬۰۸۱ نفر زن بودهاند؛ همچنین شمار خانوارهای این شهر ۴٬۴۹۳ خانوار بودهاست.
هشترود به وسیلهٔ چند رودخانهٔ فرعی سیراب میشود. در این میان، رودخانهٔ قرانقوچای که از پیرامون این شهر میگذرد، بزرگترین رودخانهٔ منطقه بوده و یکی از شاخههای قزل اوزن محسوب میشود. همچنین در هشترود و اطراف آن، چندین چشمهٔ آبگرم معدنی وجود دارد.
کوههای هشترود که در امتداد کوهستان سهند کشیده شدهاند، در سمت غربی این شهر قرار گرفتهاند؛ از میان این کوهها، ارتفاع پنج کوه بیش از ۲۰۰۰ متر بوده و بلندترین آنها «آقداغ» با ۲۹۵۰ متر ارتفاع است. در لایههای مختلف این کوهها ذخایر معدنی متعددی نظیر آهک، آهن، گچ و نمک یافت میشوند.
آب و هوای هشترود کوهستانی بوده و میانگین سردترین دمای آن ۳- درجهٔ سانتیگراد و مربوط به ماه ژانویه و میانگین گرمترین دمای آن ۳۴+ درجهٔ سانتیگراد و مربوط به ماه اوت است.دمای هوا در روزهای سرد زمستان تا ۳۰- درجه سانتیگراد نیز ممکن است برسد. همچنین متوسط بارندگی سالیانه در این شهر بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیمتر متغیر است.
برپایهٔ اولین تقسیمات کشوری در ایران، هشترود از شهرهای تابعهٔ شهرستان مراغه بهشمار میرفت؛ در سال ۱۹۴۸ از این شهرستان جدا شده و به شهرستان تبریز پیوست؛ سرانجام در سال ۱۹۶۰ مستقل شد و بهعنوان یکی از شهرستانهای استان آذربایجان شرقی شناختهشد.
عموم ساکنان هشترود به زبان ترکی آذربایجانی سخن میگویند و غالب آنها پیرو مذهب شیعهٔ دوازدهامامی هستند. از محصولات تولیدی این شهر میتوان به حبوبات، عسل، غلات، کره، میوهجات، علوفه و محصولات حیوانی اشاره کرد.
صنعت قالیبافی در هشترود و روستاهای تابعهٔ آن بسیار پررونق است.
ریشه نامگذاری هشترود:
هشترود که امروز نام شهر و شهرستان برای منطقه نامگذاری شده یک واژه فارسی است که معمولا تاریخ کهن ندارد که اسمهایی چون آذران نیز در سالهای ۱۳۵۵ الی ۱۳۵۷ بر این شهر گذاشتهاند اما شهر هشترود از دیرینه وقبل و اصالتا حدود یک قرن پیش بنام سراسکانرود شناخته شده که در لغت به معنای سر و کان ، رود میباشند
آثار تاریخی هشترود:
قلعه ضحاک آذربایجان یکی ار عظیم ترین محوطههای باستانی آذربایجان شرقی مربوط به دوره اشکانی
Zahak Castle
مسجد جامع هشترود.
بقعه بایزید.
چشمه اسرار آمیز پیر سقا
بقعه شیخ با یزید بسطامی
جاذبه های اکو توریستی هشترود:
کوهستان سهند
تالاب یانیق
تالاب بزوجیق
باغات آق بلاق چایی مشرف به شهر هشترود
کوهها و صخره های اطراف قلعه ضحاک آذربایجان
دریاچه سد سهند
صنعت در هشترود:
صنایع هشترود عمدتا در شهرک صنعتی واقع در جاده هشترود مراغه واقع شده اند که از آن جمله میتوان به صنایع قطعه سازی و تولید مواد غذایی اشاره نمود. همچنین به دلیل تولید گندم فراوان در این شهرستان، سیلوهای گندم متعددی در این شهرستان احداث شده که از این حیث در استان بی نظیر است. برخی مراکز صنعتی مهم عبارت اند از:
کارخانه گچ شهریار
کارخانه آرد
سیلوی گندم خوشه طلایی
سیلوی گندم گل گندم
سیلوی گندم سهند
