شهرستان اشنویه (به کردی: شنۆ، Şino) از شهرستانهای مرزی استان آذربایجان غربی است که در قسمت غربی این استان قرار دارد. این شهرستان از شمال با کشور ترکیه و از جنوب با کشور عراق همسایهاست. مرکز این شهرستان، شهر اشنویه است.
جمعیت این شهرستان طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ برابر با ۶۳٬۷۹۸ نفر بودهاست که از این تعداد ۳۲٬۱۸۴ نفر آنان مرد و ۳۱٬۶۱۴ نفر آنان زن بودهاند. مردم این شهرستان به زبان کردی تکلم میکنند
تقسیمات کشوری این شهرستان، بنابرآنچه در نتایج آمارگیری سرشماری سال ۱۳۸۵ کل کشور آمدهاست، بر حسب بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:
بخشها :
بخش مرکزی
بخش نالوس
شهرها :
شهر اشنویه
شهر نالوس
دهستانها :
دهستانهای بخش مرکزی
دهستان اشنویه شمالی
دهستان دشت بیل
دهستانهای بخش نالوس
دهستان اشنویه جنوبی
دهستان هق
روستاها :
میراوا
بیمضرته
صوفیان
ده شمس
حسن نوران
چشمه گل
کانی رش
کانی سورک
کانی سپی
گلاز
زمه
گرگاوا
چپراوا
باب خالاوا
قلاتیان
چوابت
سرگیز
سنگان
شیخان
درود
تاژاندره
کیسلاوا
بیتریان
پی گه له
مامدان
شیوه سماک
گنده ویلا
سه بیان
آلکاوا
گندی ملاعیسی
گرکاشان
نلیوان
هق
بالا گیر
دربند
قره سقل
حینه روم
گرکه گور
بیژاوا
خورشت
آلیاوا
خانلر
نه رزیوا
آسناوا
دوربه
سیاوان
سه کانی
شهرستان اشنویه با ارتفاع متوسط 5080 فوت معادل 1524 متر طول و جغرافیای 45 درجه و 60 دقیقه و عرض 37 درجه و 2 دقیقه و 20 ثانیه واختلاف ساعت آن با تهران 20 دقیقه و 12 ثانیه است. شهر اشنویه مرکز شهرستان و فاصله آن با مرکز استان 70 کیلومتر و درجنوب غرب استان آذربایجان غربی و با شهرستان ارومیه در شمال با شهرستان نقده در شرق با شهرستان پیرانشهر درجنوب و دوکشور عراق و ترکیه در غرب ارتباط دارد جمعیت شهری آن بیش از سی و دوهزار نفر و جمعیت شهرستان بیش از هفتاد و دو هزار نفر می باشد.
نام شهر اشنویه درکتیبه و سنگ نبشه های تاریخی بعنوان – اشنو – اشنه – اشنوناک – عشنو – قید شده است به معناهای متفاوت ( دم دره ، گیاه دواله – قلعه ) یا د می گردد و درکتیبه کورش از ایالت ( اشنوناک ) نام برده شده است که یکی از بزرگترین خواجگذاران کورش بوده است.
مهمترین آثار تاریخی آن سنگ کیله شین ( به ارتفاع 170 سانتی متر و به دو زبان اورارتویی و آشوری حک گردیده که متعلق به سده هشتم قبل از میلاد ) می باشد که گفته می شود نهصد سال قبل از بنای تخت جمشید به دستور ایشپونیا پادشاه اوراتور در ارتفاعات غربی شهرستان در مرز با عراق نصب گردیده است و دو کتیبه ( مه رگ کاروان و رکاو چشمه گل ) در موزه تهران از آثار بجا مانده این شهر است .
