موزه هنرهای تزئینی (عمارت رکیب خانه)

محل استقرار

این موزه در خیابان استانداری در عمارت رکیبخانه و در نزدیکی بناهایی مانند تالار اشرف، کاخ چهلستون، عمارت علی قاپو وتوحید خانه قرار دارد.

پیشینه

این بنا در اوایل قرن یازدهم ه.ق. متقارن با سلطنت شاه عباس اول به عنوان یکی از بناهای مجموعه دولتخانه صفوی ساخته شده است. این عمارت در دوره قاجار بازسازی به عنوان خانه ظل السلطان مورد استفاده قرار گرفت. در زمان پهلوی اداره ثبت احوال بود و از سال 1375 به عنوان موزه هنرهای تزئینی استفاده می شود.

اطلاعات اولیه

موزه هنرهای تزئینی با مساحتی بالغ بر 2600 متر مربع و در حدود 1200 متر فضای مفید و با در نظر گرفتن هفت بخش دائمی و با نگارخانه جانبی هم اکنون صدها اثر نفیس هنری در معرض نمایش قرار گرفته است.

آثار و اشیاء منحصربفرد

قالیچه معروف بشریت و شکار چرخ که بر اساس طرح هنرمند معروف مرحوم استاد عیسی بهادری ساخته شده است و موجود در بخش دست بافته ها و رودوزی های سنتی، تابلوی ارزشمند و نفیس چوگان اثر حاج میرزا آقا امامی اصفهانی که بر روی چرم و به شیوه معرق و سوخت و مینیاتور خلق شده است و نیز تابلوی مذهب تشعیری که توسط زین العابدین مذهب تبریزی در سال 1008 ه.ق. ترسیم شده است و اهدایی به شاه عباس اول است و موجود در بخش نگارگری، سینی ملیله نقره و طلاکار استاد عباس زنجانی در سده 12 ه.ق. ، قلمدان ملیله مطلای مرصع به سفارش کلنک سرتیپ خان در سده 13 ه.ق. و نیز آفتابه لگن مرصع مربوط به دوره صفوی موجود در بخش آثار فلزی از آثار منحصر بفرد این موزه است.

بخش بندی موزه

این موزه دارای 7 بخش است که عبارتند از:

- بخش خط و کتابت: مجموعه ای از قطعات، اوراق و مجلدات قرآن کریم، محمدمومن ابهری، احادیث، کتب ادعیه و اشعار و .... اولین بخش هنر های تزئینی است که در طراز یزدی، شفیع تبریزی، میر عماد و دخترش گوهر شاد و ... به نمایش گذاشته شده است. انواع جلدهای چرمی به شیوه های مختلف از قبیل سوخت، معرق، ضربی، لاک و روغن مرصع و مذهب از آثار زمان دوم و محمدرضا امامی و ... از جمله آثار این بخش است. سده های اخیر توسط هنرمندانی مثل محمد صادق خوانساری، وصال شیرازی، میرعلی هروی، محمدعلی اصفهانی و ... مکتوب شده اند. کتابهای خطی زاد العماد به قلم محمد هاشم لولوی اصفهانی، دیوان مصور امیرعلی شیرنوایی و کلیات سعدی مصور و مذهب و مرصع در زمره این آثارند.

- آثار لاکی و روغنی: مجموعه زیبایی از انواع اشیاء لاکی و مذهب، قلمدان، جای طومار، جعبه، قاب آیینه، ترازو و ... آثار این بخش را تشکیل می دهند. آثار این بخش یادگار ارزشمند استادانی چون آقا صادق، میرزا بابای شیرازی سمیرمی، فتح الله شیرازی، آقا نجفعلی اصفهانی و .... به شمار می روند که با نقش های مختلف گل و مرغ تک چهره، صورت سازی، ترنج سر ترنج، شکارگاه و فرهنگ عامه زینت یافته اند.

- دستبافته ها و رودوزی های سنتی: در این بخش منسوجات متعلق به دوره قاجار به معرض نمایش گذاشته شده است که اغلب در مارکز مهم بافندگی ایران یعنی اصفهان، یزد و کرمان و کاشان بافته شده اند.

- بخش نگارگری: مجموعه ای از آثار آثار نگارگری ایرانی در سبک و شیوه های مختلف زینت بخشاین سالن است.

- بخش آثار فلزی: مجموعه آثار فلزی این بخش مشتمل بر زیورهای طلا و نقره، کمربند و قلاب کمر، قاب دعا، انواع قوطی، قفل و قلمدان و... است که به شیوه های مختلف ساخته شده اند.

- بخش آثار چوبی: در این بخش از موزه آثار نفیسی از صنایع هنری بر چوب مانند خاتم سازی، منبت کاری، مشبک و معرق را عرضه می کند.

- بخش آبگینه، سفال و چینی: در این بخش آثاری از کریستال های تراش دار با نقش افزوده و انواع شیشه مربوط به سده های 3 تا 6 ه.ق. ساخت گرگان به معرض نمایش گذاشته شده است.

جاذبه های گردشگری مجاور این مکان

مسجد شیخ لطف الله، سی و سه پل، حمام شیخ بهائی و مسجد جامع اشترجان در 2 کیلومتری، آرامگاه خواجه نظام الملک در 3 کیلومتری و میدان امام در 4 کیلومتری این مکان قرار دارد.