موقعيت جغرافيايي - خراسان شمالي
استان خراسان شمالى ۲۸۴۳۴ كيلومتر مربع مساحت دارد . آشخانه، اسفراين، بجنورد، جاجرم، شيروان و فاروج مجموع شهرستانهاى اين استان هستند. مركز استان خراسان شمالى، شهرستان بجنورد است. استان خراسان شمالى در سال 1375، حدود ۷۰۰۰۰۰ نفر جمعيت داشته است. از اين تعداد حدود 56 درصد در نقاط شهرى و 43 درصد در نقاط روستايى سكونت داشته و بقيه غير ساكن يا عشاير بوده اند. استان خراسان شمالى از نظر موقعيت طبيعى به دو بخش شمالى و جنوبى تقسيم ميشود. بخش شمالى كوهستانى است كه در نواحى پست آن، دشتهاى حاصلخيزى ايجاد شده و شرايط مناسبى براى توسعه كشاورزى و دامدارى فراهم آمده است. بخش جنوبى آن از دشتهاو تپههاى كم ارتفاع تشكيل شده كه با فقر پوشش گياهى مواجه است.
آب و هوا -خراسان شمالي
استان خراسان شمالى در ناحيه معتدل شمالى قرار گرفته و بطور كلى آب و هوايى متغير دارد. دماى هواى استان از سمت شمال به سمت جنوب افزايش مي يابد، ولى از ميزان بارش سالانه آن كاسته ميشود. نواحى مرتفع استان آب و هواى سرد كوهستانى دارند. برخى مناطق بجنورد، شيروان و نواحى جنوب آلاداغ و قسمتهايى از شهرستانهاى اسفراين و جاجرم داراى آب و هواى معتدل است.
تاريخ و فرهنگ- خراسان شمالي
استان خراسان شمالى، كه در گذشته بخشى از خراسان بزرگ بود، همواره عرصه دايمى ظهور و سقوط قدرتها و حكومتها در تاريخ گذشته ايران بوده است. در اين سرزمين پهناور اقوام و حكومتهاى ترك و تازى و تاتار، غز و قجر و قبچان، مغول، تركمن و افغان حوادثى بى شمار آفريده اند. جغرافيدانان قديم، سرزمين ايران بزرگ (ايرانشهر) را به هشت اقليم تقسيم كرده بودند كه خراسان بزرگترين و آبادترين اقليم آن بوده است. اين استان در زمان ساسانيان بوسيله يك اسپهبد اداره ميشد كه به او «پادگوسبان» ميگفتند و چهار تن مرزبان تحت فرمان وى بودند كه هركدام يكى از چهار قسمت خراسان آن روز را اداره ميكردند. خراسان در دوران اسلامى به چهار قسمت تقسيم ميشد كه هر قسمت آن بنام يكى از چهار شهر بزرگ نيشابور، مرو، هرات و بلخ ناميده ميشد. در سال 31 ه.ق اعراب روانه خراسان شدند و طى همين دوره ساكنين خراسان به دين اسلام گرويدند. سرزمين خراسان تا سال 205ه.ق در تصرف خاندان بني عباس بود.
ولى در سال 283 ه.ق سال 283ه.ق بدست طاهريان، استقلال يافت و در سال 287 ه.ق جزو قلمرو سامانيان گرديد. در سال 384 ه.ق سلطان محمود غزنوى خراسان را متصرف شد و در سال 429 ه.ق طغرل اول سلجوقى نيشابور را تصرف كرد. سلطان محمود غزنوى چندين بار با سلجوقيان جنگيد و تركان غزنوى، سلطان سنجر سلجوقى را به سختى شكست دادند. در سال 552 خراسان به تصرف خوارزمشاهيان درآمد و در قرن هفتم هجرى قمرى بر اثر حملات مغولها، اين سرزمين ضميمه متصرفات ايلخانان مغول گرديد. در قرن هشتم هجرى، سربداران پرچم استقلال را در سبزوار برافراشتند و در سال 873 ه.ق خراسان به تصرف امير تيمور گوركانى درآمد و شهر هرات نيز پايتخت اعلام شد. در سال 913 ه.ق خراسان به تصرف ازبكان درآمد. پس از مرگ نادرشاه افشار (1160 ه.ق)، خراسان به تصرف افاغنه درآمد و در دوران قاجاريه با دخالت و حمايت استعمار انگليس از افاغنه به منظور حفظ سرحدات هندوستان، سرانجام عهدنامه پاريس (1273 ه.ق) منعقد گرديد و ايران متعهد گرديد كه در امور داخلى افغانستان دخالتى نداشته باشد و در همين دوره خراسان به دو قسمت تقسيم شد: قسمت شرقى در افغانستان تحت الحمايه انگليس شد و قسمت غربى در تصرف ايران باقى ماند. به عبارت ديگر، پرجمعيتترين نواحى خراسان از ايران جدا شد.
استان خراسان شمالى امروز از نظر جاذبه هاى طبيعى يكى از مناطق ديدنى ايران است. درياچه هاى كوچك چشمههاى طبيعى و آب معدنى، تفرجگاهها، مناطق حفاظت شده، ارتفاعات و قله ها و ... از جاذبه هاى اين منطقه به شمار مي روند.
صنعت ومعدن
مجتمع عظیم پتروشیمی، کارخانه سیمان وکارخانه‌های پلاستیک بجنورد، مجتمع فولاداسفراین، کارخانه آلومینای جاجرم، نیروگاه برق کارخانه قند وکارخانه الیاف شیروان، کارخانه‌های متعدد پنبه پاک کنی، صنایع غذایی ،کشاورزی ،ساختمانی و... نشانگر جایگاه ویژه این استان درصنعت منطقه شمال شرق کشور است.
براساس نتایج سرشماری کارگاه‌های صنعتی ۱۳۸۱ کشور، خراسان شمالی دارای ۳۶۰۰ کارگاه صنعتی با ۱۲۵۴۵ شاغل است که دارای ۸۷۳۶۱۰ میلیون ریال ارزش افزوده می‌‌باشد. تعداد۱۰۷ واحد صنعتی با ۱۰نفر کارکن وبیشتر درسطح استان فعال است. درحال حاضر ۳۰معدن فعال ازجمله معادن اکسیدآلومینیوم، کلسیت، بنتونیت، باریت، ماسه سیلیسی، سنگهای تزئینی و.... درسطح استان بهره برداری می‌شود و به عبارتی۸۹/۰معادن فعال کشور دراین استان واقع می‌‌باشد.
آموزش وپرورش
میزان باسوادی که مهترین شاخص آموزشی بشمار می‌آید دراستان نسبت پایین تری را از متوسط کشور نشان می‌‌دهد بطوریکه در مقابل میزان با سوادی ۸۰ درصدی کشور باسوادی استان ۵/۷۶ درصد می‌‌باشد که از عمده‌ترین دلایل آن باید به میزان جمعیت بالای روستانشین و محرومیت برخی از این روستاها بویژه در نوار مرزی اشاره کرد. در سال تحصیلی ۸۳-۸۲ تعداد کل دانش آموزا ن مقاطع مختلف تحصیلی درسطح استان ۱۷۴۳۳۳ نفر بوده است .که از این تعداد ۴۶٫۸ درصد در مقطع ابتدایی و ۲۷درصد در مقطع راهنمایی و ۱۵٫۹درصد در مقطع متوسطه و۶٫۷درصد در مقطع متوسه رشته‌های فنی و حرفه‌ای مشغول تحصیل هستند.
شاخص تراکم دانش آموز درکلاس دردو مقطع ابتدائی وراهنمایی وضعیت مطلوبتری را از متوسط کشور نشان می‌‌دهد اما در مقطع متوسطه درمقابل متوسط ۵/۲۵ نفر درکلاس وضعیت دراستان ۲۷ نفر می‌‌باشد. نسبت دانش آموز به معلم نیز وضعیت مطلوبتری را ازمتوسط کشور نشان می‌‌دهد. درموردضریب بهره مندی از کلاس فقط وضعیت دردوره راهنمایی نامناسب تر از متوسط کشور می‌‌باشد. اما معضل درخصوص آموزش عمومی، کمبود کلاس ووجود مدارس وکلاسهائی با بافت وعمر زیاد (تخریبی) می‌‌باشد بطوریکه درحال حاضر تراکم درکلاس فیزیکی درمقاطع ابتدائی، راهنمائی ومتوسطه بترتیب ۲۶، ۴۰و ۳۹ نفر می‌‌باشد و۵۸۴ کلاس درس نیز استیجاری می‌‌باشد.
