موقعیت جغرافیایی ایلام
استان ايلام با ۱۹۶۸۰ كيلومتر مربع مساحت در غرب كشور واقع شده است. بر اساس آخرين تقسيمات سياسي و اداري در سال ۱۳۷۵، شهرستان‌هاي استان ايلام عبارتند از: آبدانان، ايلام، ايوان، دره شهر، دهلران، شيروان و چرداول و مهران. شهر ايلام مركز استان ايلام است. اين استان از جنوب با استان خوزستان، ازشرق با استان لرستان و از شمال با استان كرمانشاه و از سمت غرب با ۴۲۵ كيلومتر مرز مشترك با كشور عراق‌همجوار است. اين استان در سال ۱۳۷۵، حدود ۴۸۷۸۰۰ نفر جمعيّت داشت كه از اين تعداد ۲۳/۵۳ درصد درنقاط شهري و ۶۱/۴۴ درصد در نقاط روستايي سكونت داشته‌اند.
ناهمواري‌هاي استان ايلام، از چين‌خوردگي‌هاي موازي در جهت شمال غربي و جنوب شرقي به وجودآمده‌اند. كوههاي استان ايلام عمدتاً به دوران دوم و سوم زمين شناسي مربوط است. نواحي شمالي و شمال‌شرقي استان ايلام كوهستاني و نواحي غرب و جنوب غربي آن از اراضي پست و كم ارتفاع تشكيل شده است. كبيركوه و ديناركوه مهم‌ترين ارتفاعات استان مي‌باشد.
در نواحي كوهستاني شمال و شمال شرقي استان و بين رشته كوهها، دشتهاي كم وسعتي مانند: هليلان، شيروان، ايلام و غيره قرار دارند و در قسمت‌هاي جنوب غربي و غرب استان نيز دشتهاي وسيع و گرمسيري دهلران، دشت عباس واقع شده‌اند كه در شرق به جلگه خوزستان متصل مي‌شوند.
ایلام نام شهری است در غرب ایران که مرکز استان ایلام است.
این شهر در گذشته حسین‌آباد نام داشت و مرکز پشتکوه بود. در ۱۳۰۸ با تصویب فرهنگستان ایران نام آن به ایلام تغییر یافت و نام پشتکوه نیز به استان ایلام تبدیل شد.
استان ایلام جزاستان‌های کمتر برخورداراست ولی هنگامی که به تاریخچه این شهر نگاه می‌‌کنیم به قدمت ان پی می‌‌بریم و فرهنگی به قدمت تاریخ و تمدن ایرانی دارد. ایلام تنها استان مرزی است که بیشترین مرز را با عراق دارد لذا در زمان جنگ ایران و عراق بیشترین خسارتها بر ان وارد شد. کما این که اولین شکست واقعی ارتش عراق در ارتفاعات «میمک» و به دست عشایر مسلح ایل «خزل» و تیپ «الله اکبر» لشکر 81 زرهی کرمانشاه به ارتش عراق وارد شد. مردم ایلام در زمان جنگ با تمام وجود به مقابله با دشمن پرداختند و چه بسیار استعدادها تلف شد. خیلی از مردم به کوهها روی اوردند و با سخت‌ترین شرایط کنار امدند اما هرگز منطقه‌ی خود را ترک نکردندو حتی از استان‌های همجوار پذیرای مهاجران جنگی شدند. اما کمتر از رشادتها و پایمردیهای این مردم سخن به میان آمده است.
اکثر مردم ایلام شیعه هستند و به زبان کردی تکلم میکنند. در بعضی مناطق به لری ولکی هم تکلم میکنند.
امروزه با راه اندازی پتروشیمی وگاز در این استان کم کم از محرومیت آن کاسته می‌شود. ایلام تنها مرکز استانیست که لوله کشی گاز ندارد.
طبیعت استان بی نظیر است. این استان دارای شهرستانهای با قدمت تاریخی است. ازجمله این شهرستانها دره شهراست.
دارای اثار تاریخی ازجمله پل گاو میشان که بر روی رودخانه سیمره قرار دارد و شهر تاریخی و زیبای ماداکتو و آتشکده و تنگه بهرام چوبین و چند قلعه تاریخی است.
آب و هوا - ايلام
استان ايلام از نظر شرايط اقليمي جزو مناطق گرمسيري كشور محسوب مي‌شود، ولي به علّت وجودارتفاعات كبيركوه و ديناركوه، اختلاف درجه حرارت و بارندگي در بخش‌هاي شمالي، جنوبي و غربي آن زياداست. به طوري كه مناطق سه‌گانه سردسيري، گرمسيري و معتدل در اين استان شكل گرفته است:
مناطق كوهستاني شمال و شمال شرقي استان نسبتاً سردسير با زمستان‌هاي طولاني است، مناطق جلگه‌اي غرب وجنوب غربي استان گرمسير است و مناطق مياني آن آب و هواي معتدل دارد.
براساس گزارش ايستگاه سينوپتيك ايلام در سال ۱۳۷۵، در شهر ايلام حداكثر مطلق حرارت در ماه مرداد ۳۸درجه سانتيگراد و حداقل آن در بهمن ماه ۴/۰ درجه سانتيگراد گزارش شده است. ميزان بارندگي سالانه آن نيز۴/۵۷۸ ميليمتر و تعداد روزهاي يخبندان آن در فصل زمستان ۲۷ روز ثبت شده است.
تاريخ و فرهنگ - ایلام
مطالعات و كشفيات محدود باستان‌شناسي نشان مي‌دهد كه قوم «گوتي» در حدود ۴۰۰۰ سال‌پيش از ميلاد در اين نواحي بسر مي‌برده است. قوم «كاسي» يا «كاسيت» بعد از گوتي‌ها احتمالاً از نواحي قفقاز به‌اين نواحي مهاجرت كرده‌اند. قوم كاسي يكبار به قصد تصرف بابل به بين‌النهرين هجوم برده و شكست خورده‌است. سپس در حمله ديگري به حكومت بابل پايان داده و نزديك به ۶ قرن حكومت كرده است. كشف آثاربرنزي در لرستان، ايلام و طالش تمدن باستاني اين قوم را به هم مرتبط ساخته است.
الهه مورد پرستش «كاسي‌ها» رب‌النوع آفتاب به نام «سورياش»بوده كه از ارباب انواع آريايي نيز به شمار مي‌رود.سرزميني كه اكنون ايلام نام دارد، بنا به اسناد تاريخي فراوان بخشي از كشور عيلام باستان بوده است.
شهر باستاني (ماداكتو)
در كتيبه‌هاي بابلي، ايلام را «آلامتو» يا «آلام» خوانده‌اند كه به قولي به معناي كوهستان يا كشور طلوع‌خورشيد است. مدّتي پس از سقوط ايلام، حوزه فرمانروايي آن به دو منطقه تحت نفوذ پارس‌ها در شرق و مادهادر غرب تقسيم شد. اقوام ساكن زاگرس در دوره هخامنشي جزئي از امپراطوري هخامنشي بوده است. وجود آثارباستاني فراواني از دوره ساساني در استان‌هاي ايلام و لرستان، نشان مي‌دهد كه اين منطقه در آن زمان اهميّت ويژه‌اي داشته است. در اواخر قرن چهارم هجري قمري، حسنويه كرد بر ايلام و لرستان فعلي حكومت مي‌كرده است و تا اوايل قرن ششم هجري قمري، حكومت اين خاندان ادامه داشته است. در فاصله سال‌هاي ۵۷۰ تا۱۰۰۶ ه.ق، اتابكان لُر بر پشتكوه و لرستان حكومت كرده‌اند، اين خاندان بعدها مقر حكومت خود را به‌پشتكوه «ايلام كنوني» منتقل كردند. آخرين والي پشتكوه پس از كودتاي ۱۲۹۹ شمسي به نحوي مسالمت‌آميز، منطقه تحت حكومت خود را رها كرده و در كشور عراق اقامت گزيد.
از سال ۱۳۰۹ در تقسيمات كشوري، ايلام جزء استان پنجم يعني كرمانشاه گرديد. سپس به علّت موقعيت مهّم سياسي - مرزي و محروميت‌هاي فراوان به فرمانداري كل تبديل شد و اكنون يكي از استان‌هاي مهّم كشورمحسوب مي‌شود. استان ايلام از جمله مناطق عشاير نشين سرزمين ايران است كه در دهه‌هاي اخير، مناسبات‌سنتي مبني بر كوچ در بسياري از نواحي آن در حال منسوخ شدن است. ولي در نظام فرهنگي، اعتقادات،ارتباطات اجتماعي، سنت‌ها، آداب و ديگر رفتارهاي اجتماعي و فرهنگي مردم اين خطه، آثار اين نوع شيوه‌معيشت و زندگي اجتماعي هنوز مشاهده مي‌شود.
